คำเตือน (ตัวเอง) โพสต์นี้อาจจะเรียกแขก
อายุโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ เช่น ถนน สะพาน บลา ๆ มีความแตกต่างกัน หลายอย่างอายุสั้น หลายอย่างควรจะอายุยาว มีปัจจัยภายในภายนอกที่ส่งผลต่ออายุ
วันนี้อยากเล่าถึงพวกสะพานคอนกรีตที่เพิ่งเป็นข่าวไปเร็ว ๆ นี้ว่าตั้งแต่ทำโดรนมาแล้วมีคนอยากได้โดรนไปสำรวจโครงสร้างพื้นฐานเหล่านั้นหรือไม่
คำตอบง่าย ๆ คือ เพียบ แต่แทบจะไม่ได้ไปต่อสักอัน
ทำไม?
ถ้าเป็นตอนทำ HiveGround ใหม่ ๆ ทำโดรนตัวแรก ๆ จะไปโวยวายเรื่อง โหย GPS ทำงานใต้สะพานไม่ได้ โดรนจะหลบสะพานยังไง อยากได้ภาพละเอียดมากกกก โดยไม่คุยกันว่าจะเอาไปดูอะไร แล้วก็ไปจบที่ไม่ได้ไปต่อ
แต่หลังจาก ฟัง คุย และถาม ไปจนข้อจำกัดทางเทคนิคแทบหมดไปแล้ว (~6+ ปี) ก็พบว่าความจริงมันซ่อนอยู่ในรายละเอียดอื่น ๆ
1) โครงสร้างพื้นฐานหลายอย่างเป็นสัมปทาน แปลว่าคนสร้างสามารถ “สร้างเท่าที่จำเป็น” และดูแล “เท่าที่ต้องทำ” ได้ พอครบเวลาก็ส่งคืนในสภาพพอดี ๆ
2) โครงสร้างหลายอย่างเป็นงบท้องถิ่นหรืองบทที่ไม่ต่อเนื่องทำให้ต้อง “ทำเท่าที่ทำได้” และคนที่เกี่ยวข้องมีความสุข (แบบไหนแล้วแต่กรณี)
3) ถ้าลองสังเกตโครงสร้างพื้นฐานที่มีการเก็บค่าใช้งานจริงจังมักจะอยู่ในสภาพดี และยิ่งถ้าเก็บแพงหรือปรับค่าใช้งานตามค่าเงินก็จะค่อนข้างดี (เช่น ดอนเมืองโทลล์เวย์)
4) อีกสารพัดที่อาจจะยังไม่รู้
แต่จาก 3-4 ข้อข้างบนมีสิ่งหนึ่งที่เหมือนกันคือ การดูแลรักษาเป็นต้นทุนที่ประกอบด้วย คือ 1) ค่าแรงคน และ 2) อุปกรณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง 3) การประมวลผลไปสู่ action ที่ต้องการ 4) ออก action ที่เหมาะสม
การทำงานแบบปัจจุบัน คือ ใช้คนล้วน ๆ ร่วมกับอุปกรณ์เสริม เช่น 1) การโรยตัวตรวจรอยแตก 2) การมุด ๆ สะพานถ่ายรูป 3) นั่งรถกระเช้าไปดูท้องสะพาน และอีกสารพัดการทำงานที่ทั้งเสี่ยงและอันตราย
ความพีดมันอยู่ตรงที่ คุยไปคุยมาคุยมาก็คุยไป แล้วก็ได้เห็นค่าจ้างเหมาตรวจสภาพโครงสะพานยาวเป็นร้อย ๆ เมตรอันหนึ่งที่ใช้เวลาร่วม 2 เดือนที่กางราคาออกมาแล้ว ถึงกับต้องหันไปถามพี่ที่เล่าให้ฟังว่า พี่รับงานทำไม
คำตอบ คือ เค้าทำกันมาแบบนี้ ตัดราคากันมาเรื่อย ๆ จนไม่มีคนที่จะทำได้ดี ๆ แล้ว
บอกเลขบอกรายละเอียดคงไม่ได้ แต่สิ่งหนึ่งที่ค่อนข้างมั่นใจ คือ ยากมากที่จะเอาเทคโนโลยีหรือเครื่องมือแบบโดรนไปใส่ เพราะผลและรูปแบบรายงานที่ต้องการหรือยอมรับได้แทบจะเป็นไปไม่ได้ที่จะไม่แก้ตั้งแต่ต้นทาง และที่สำคัญ คือ ฝีมือและคุณภาพของชีวิตของคนที่มีส่วนได้ส่วนเสียมีมูลค่าต่ำไปกว่าที่ควรจะเป็นมาก
กลายเป็นวงเวียน จน เครียด ดื่มเหล้า ทำให้การปรับปรุงและการดูแลรักษาโครงสร้างให้อยู่ในสภาพที่เหมาะสมทำไม่ได้ดีอย่างที่ควรเพราะไม่มีข้อมูลคุณภาพเบื้องต้นเพื่อการตัดสินใจและวางแผนระยะยาว
และอีกจุดหนึ่งที่น่าสนใจคือประเทศไทยพัฒนาก้าวกระโดดในช่วง 30-40 ปีที่ผ่านมาสารพัดโครงสร้างอยู่มานานโดยไม่มีปัญหาอะไรมากนัก แต่อาจจะขาดการดูแลอย่างที่ควร และเริ่มก่อปัญหาในช่วงนี้พอดี
ถ้ายังไม่มีใครลุกขึ้นมาทำอะไร ข่าวแบบพระรามสองน่าจะเดือดขึ้นเรื่อย ๆ
ว่าแล้วก็ทำประกันเพิ่มอีกหน่อยดีมั้ยนะ …